Autyzm brzmi niepokojąco. Potoczne skojarzenia na jego temat mają często negatywny wydźwięk. Czym właściwie jest? Jak może przekładać się na codzienne funkcjonowanie dziecka i jego rodziny? Jakie zachowania mogą być jego sygnałem?
Autyzm czy zespół Aspergera nie jest chorobą, ale zaburzeniem rozwojowym. Oba te terminy odnoszą się do tej samej grupy trudności rozwojowych, a odróżnia je natężenie objawów. Osoba, u której rozpoznaje się spektrum autyzmu, charakteryzuje się odmiennym sposobem myślenia, który wpływa na jej porozumiewanie się z otoczeniem, budowanie relacji z innymi ludźmi, zainteresowania i nawyki. Spektrum autyzmu oddziałuje
na funkcjonowanie osoby przez okres całego jej życia, nie oznacza to jednak,
że pojawiające się na różnych etapach ograniczenia muszą mieć trwały charakter.
Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniego wsparcia.
Jednym z objawów, który budzi niepokój rodziców jest opóźniający się rozwój mowy. Dodatkowo dziecko może przejawiać niewielką inicjatywę do tego, aby w inny sposób przekazać najbliższym swoje potrzeby (np. posługując się gestami). Rodzice zmuszeni są wówczas, aby domyślać się, czego dziecko może oczekiwać, co często wiąże się
z nieprzyjemnymi emocjami zarówno dla nich, jak i dla dziecka. Warto przy tym zaznaczyć,
że opóźniony rozwój mowy nie dotyczy dzieci z zespołem Aspergera – w ich przypadku mowa rozwija się prawidłowo, a trudności zauważalne są w jej wykorzystaniu do nawiązywania i podtrzymywania kontaktu z innymi osobami (np. w sposobie opowiadania, uczestnictwa w rozmowie, uważności na rozmówcę).
Problemy rozwojowe u dziecka może sugerować także jego słabsza relacja
z otoczeniem, przejawiająca się m. in. poprzez ograniczone zainteresowanie najbliższymi
i wspólną zabawą z nimi, pochłonięcie własną aktywnością, nie dążenie do tego, żeby podzielić się z innymi osobami, tym co dla dziecka interesujące lub mniejszą uważność
na to, w jaki sposób inne osoby reagują na to dzielenie się, zakłócony kontakt wzrokowy
(np. nie spoglądanie na rozmówcę, “uciekanie” wzrokiem), trudności w proponowaniu rówieśnikom wspólnej zabawy i uczestniczeniu w niej, kłopot z dostosowaniem swojego zachowania do sytuacji.
Uwagę rodziców zwrócić mogą również nietypowe, powtarzające się sposoby zabawy lub szczególnie nasilone i ograniczone zainteresowania. Dziecko może także przejawiać nadmierną reakcję nawet na małe zmiany i domagać się, aby różne codzienne czynności odbywały się zawsze w ten sam sposób. Często widoczne są u niego zachowania,
które mogą wskazywać na “mocniejsze” lub “słabsze” odbieranie wrażeń płynących
z poszczególnych zmysłów.
Warto pamiętać, że objawy spektrum autyzmu cechuje duża różnorodność i różnice
w nasileniu. Te wymienione powyżej nie wyczerpują wszystkich potencjalnych symptomów trudności rozwojowych. Objawy spektrum autyzmu obecne są u dziecka już w okresie niemowlęcym, ale mogą się w pełni uwidocznić dopiero na kolejnych etapach jego rozwoju. Dzieje się tak ze względu na rosnący wraz z wiekiem dziecka poziom wymagań społecznych odnoszących się do jego zachowania.
Jeśli z jakiegoś powodu niepokoisz się rozwojem swojego dziecka, ważne jest abyś skonsultował swoje wątpliwości, udając się do wyspecjalizowanej placówki, zajmującej się pomocą osobom ze spektrum autyzmu. W niej będziesz mógł uzyskać rzetelną diagnozę
i wyczerpującą opinię na temat funkcjonowania dziecka oraz informacje dotyczące dalszych kierunków oddziaływań. Niestety większość takich wyspecjalizowanych placówek prowadzi działalność odpłatną, a w przypadku tych, w których diagnoza jest bezpłatna, problemem jest długi czas oczekiwania na nią.
W samym Opolu funkcjonują dwa takie specjalistyczne ośrodki:
– Stowarzyszenie Jednym Słowem, które prowadzi Poradnię diagnostyczno- konsultacyjną
dla osób ze spektrum autyzmu. W ośrodku tym można skorzystać z bezpłatnych konsultacji wstępnych. Podczas takich konsultacji terapeuci ustalają z rodzicami, czy i jakiej diagnozy potrzebuje dziecko oraz szczegółowo tłumaczą, w jaki sposób będzie przebiegał proces diagnostyczny.
– Fundacja Prodeste, która organizuje m. in. konsultacje specjalistyczne i wyjazdy diagnostyczne.
Placówki zajmujące się pomocą osobom ze spektrum autyzmu znajdziesz TUTAJ
Małgorzata Grus – Stowarzyszenie Jednym Słowem
